Momenteel wordt heftig erover gediscuteerd of het dragen van een gezichtsmasker buitenshuis het besmettingsrisico op zinvolle wijze kan beperken. Het dragen van een masker wordt geen algemene verplichting maar regionale autoriteiten raden het wel aan, in het bijzonder in het openbaar vervoer en bij het winkelen. Wij hierover wil meepraten, moet vooraf enige basisinformatie over de werking van gezichtsmaskers inwinnen. Zijn er verschillende soorten maskers en welke zijn dat dan? Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen chirurgische mondkapjes en een deeltjesfilterend halfmasker? Is het raadzaam om maskers zelf te fabriceren of te naaien?
Niet alle maskers zijn hetzelfde. Dat hebben we al geleerd in de algemene discussie. Wat voor een complexe aangelegenheid een mondmasker echter is, zien we wanneer we de documentatie van het Duitse federaal instituut voor veiligheid en gezondheid op het werk (BAuA) raadplegen. Zo maakt de specificatie van de mogelijke beschermingsmiddelen onderscheid tussen 8 verschillende typen in totaal. Factoren zijn onder meer het nut voor de drager of omstanders, de mogelijke toepassingen, het hergebruik en de behandeling van patiënten die al dan niet verdacht worden van besmetting met Covid-19. Wij ontrafelen voor u het kluwen aan verordeningen:
Wat onderscheidt het chirurgisch mondkapje van een deeltjesfilterend halfmasker?
Het chirurgisch mondkapje wordt ook aangeduid als mondneusmasker of operatiemasker. Het mondkapje is geen adembescherming, maar zorgt ervoor dat minder potentieel besmettelijke speeksel- of slijmdruppels van de drager in de omgeving terechtkomen. De dunne maskers bestaan uit een filterlaag tussen twee stoflagen. Aangezien het mondkapje niet nauw aansluit, beschermt het onvoldoende tegen besmetting via de lucht. De mond en neus van de drager kunnen wel beschermd worden tegen aanrakingen door verontreinigde handen.
chirurgisch mondkapje
Het deeltjesfilterend halfmasker (filtering face piece, FFP) beschermt tegen vaste of vloeibare aerosols. Naargelang de filtratiegraad gelden voor de FFP-maskers verschillende normen en ze worden overeenkomstig ingedeeld in categorieën FFP1, FFP2 en FFP3. Maskers uit klasse FFP2 en hoger zijn geschikt als bescherming tegen besmettelijke aerosols, inclusief virussen. Op voorwaarde dat ze nauw aansluiten!
deeltjesfilterend halfmasker
Welke maskers beschermen tegen SARS-CoV-2?
De deeltjesfilterende halfmaskers worden onderverdeeld in drie klassen FFP1, FFP2 en FFP3 naargelang hun filtervermogen. Maskers vanaf klasse FFP2 beschermen tegen CMR-stoffen (kankerverwekkende, mutagene en reprotoxische stoffen), radioactieve stoffen en via de lucht verspreide biologische agentia die zijn ingedeeld in risicogroep III.
Het Amerikaanse National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) hanteert voor deeltjesfilterende halfmaskers vergelijkbare standaarden als de Europese normen. Ook zij maken onderscheiden naargelang het filtervermogen en duiden de klassen aan met letters N, R en P.
De FFP2-maskers volgens de Europese norm hebben nagenoeg identieke prestaties als de Amerikaanse N95-maskers.
Kan ik gezichtsmaskers voor medisch gebruik (chirurgische mondkapjes) zelf fabriceren of naaien?
In de huidige discussie komt vaak het argument naar voren dat elk masker beter is dan helemaal geen masker. Op het internet zijn dan ook heel wat patronen te vinden om zelf mondmaskers te naaien. Belangrijk is om eerst iets te verduidelijken: een vochtig masker beschermt niemand meer en verhoogt het besmettingsrisico. En ten tweede: loont het werkelijk de moeite om een nieuw masker te naaien nadat het vorige nat is geworden?
Mondkapjes en zelfgemaakte gezichtsmaskers zijn geen adembescherming!
Let erop dat mondkapjes en zelfgemaakte maskers niet dicht tegen het gelaat liggen en dat de daarvoor gebruikte materialen niet voldoen aan de vereisten voor persoonlijke beschermingsmiddelen.
Kijk uit voor een vals veiligheidsgevoel!
Het dragen van een mondkapje mag in geen geval ertoe leiden dat de afstandsregels en handhygiëne niet langer worden nageleefd.
Bescherming van andere personen
De mond en neus van de drager van een mondkapje en wellicht ook zelfgemaakt masker kunnen wel beschermd worden tegen aanrakingen door verontreinigde handen. Zelfgemaakte gezichtsmaskers kunnen in het beste geval werken als mondkapjes en in eerste lijn het risico verminderen dat (mogelijk besmettelijke) speeksel-/slijmdruppels van de drager in de omgeving terechtkomen.
Wegwerp-mondkapje nu bij ons te verkrijgen
In sommige landen als Oostenrijk geldt reeds een verplichting tot het dragen van een masker in winkels. Als eerste Duitse stad heeft Jena in de deelstaat Thüringen een maskerplicht afgekondigd in supermarkten, openbaar vervoer en overheidsgebouwen. Andere gemeenten in Thüringen plannen vergelijkbare maatregelen. Ook minister-president van de Duitse deelstaat Beieren Markus Söder acht een maskerplicht in zijn regio ‘hoogstwaarschijnlijk’.
